Những món ngon ăn một lần nhớ mãi ở vùng đất võ Bình Định
GiadinhNet – Bình Định nổi tiếng với rất nhiều món ngon từ vùng biển như mắm cá thu, mắm nhum, cua huỳnh đế, trứng cá chuồn rán, các loại bún và các loại bánh độc đáo.
Mắm cá thu
Mắm cá thu được xem là đặc sản nổi tiếng của Bình Định. Mắm cá thu cắt khúc chưng cách thuỷ với thịt heo xay, nấm đông cô, gừng, hành lá, ăn kèm rau sống, dưa leo.
Mắm có màu vàng kem, mịn màng thoạt nhìn giống như chao đậu quết nhuyễn. Múc mắm ra chén, cho chút đường, chanh, tỏi bằm, ớt vào quậy đều, chưa ăn đã thấy hấp dẫn. Thêm rổ rau sống nào là xà lách, rau thơm, dưa leo, khế chua, chuối chát… chỉ đơn sơ vậy mà bao nhiêu cơm cũng không đủ. Muốn ăn chơi thì đem thịt ba rọi luộc cắt lát mỏng, cuốn rau sống, bánh tráng chấm với mắm cá thu
Trứng cá chuồn rán
Trứng cá chuồn rán là món ăn quen thuộc, phổ biến và xếp vào hàng đặc sản, trở thành món ngon đãi khách của người dân Bình Định. Món trứng cá chuồn rán vàng ruộm chấm cùng bát nước chấm chua ngọt, kèm thêm ít rau thơm sẽ khiến bất kỳ ai từng nêm thử đều phải gật gù.
Ngoài ra, trứng cá chuồn cuộn bánh tráng, rưới thêm chút mắm cũng là món ăn vặt khoái khẩu đối với du khách và người dân trên đảo Cù Lao Xanh vào mỗi buổi chiều.
Tré
Tré là một món ăn rất ngon khá nổi tiếng của người miền Trung, trong đó, hương vị được pha trộn giữa vị ngọt của thịt và vị cay của riềng. Xếp hàng “vơ đét” phải kể đến món tré Quy Nhơn đã được giới sành ăn mệnh danh là “vua Tré”. Đây là món đặc sắc được chế biến từ thịt đầu heo, bò hay thịt heo nạc bằng cách xắt lát trải phẳng sau đó cuộn tròn, trộn với một số hương liệu: tiêu, ớt chín, củ riềng, tỏi, muối, mè, thính… Sau đó, gói hỗn hợp trên trong lá ổi, bọc quanh lá chuối cột chặt bằng dây lạt. Tré sau khi làm để vài ngày là ăn được, tuy nhiên để lâu dễ bị chua vì thế nên để trong tủ lạnh sẽ được bảo quản lâu hơn.
Đọt mây
Đọt mây, khi bóc hết lớp vỏ cứng bên ngoài sẽ lộ ra phần thân non màu trắng ngà. Ðây là nguyên liệu chính để chế ra các món ăn độc đáo.
Đọt mây có thể chế biến nhiều món, nhưng hấp dẫn nhất vẫn là nướng”. Món đọt mây nướng chỉ “đúng bài” khi chấm với muối hột giã ớt bay, thêm chút nước cốt chanh. Một hỗn hợp đắng, bùi, chua cứ đọng mãi, đọng mãi…
Ngoài món nướng, đọt mây còn có thể chế biến thành nhiều món như luộc, xào, gỏi, nấu canh với tôm, thịt hay giò heo, đặc biệt là nấu với ốc đá, cá suối…
Cua huỳnh đế
Cua huỳnh đế là đặc sản của vùng biển Tam Quan và Ðề Gi (Bình Ðịnh). Cua huỳnh đế có bộ áo giáp dày và cứng, màu vàng rực như hoàng bào, li ti gai nhọn xuôi theo thân, que và càng to, cạnh sắc lẻm như dao, khác hẳn với các loại cua khác.
Có nhiều cách chế biến cua huỳnh đế như hấp, nướng… Đặc biệt, người dân địa phương còn chế biến loại cua vua này thành món um mặn ăn với cơm hay nồi cháo cua huỳnh đế có lớp mỡ hành vàng sánh ở trên, lẫn với nước gạch màu đỏ cùng những thớ thịt màu trắng của cua.
Gié bò
Gié bò là món ăn chế biến chủ yếu từ ruột non của bò. Khi mổ bò, chọn khúc ruột non ngon nhất, còn tươi, bên trong ruột còn chất nhầy trong xanh gọi là gié. Gié bò không phải là món dễ ăn và chỉ người sành ăn mới khoái khẩu.
Tô gié nóng hổi, nước gié màu nâu hơi có chút ánh xanh. Dọn thêm bún tươi, rau sống và bánh tráng mè nướng. Mùi cay nồng của ớt, gừng, sả, vị chua của lá giang, vị ngọt thanh của nước dừa, vị đắng nhẹ của gié, vị nhân nhẫn của mật bò ăn với bún và rau sống thật hợp.
Mắm nhum Mỹ An
Nhum có nhiều loại. Loại dùng để muối mắm là nhum ta, màu đen. Mắm nhum có cách chế biến đơn giản nhưng tốn nguyên liệu. Một 100 kg nhum sống chỉ làm được chưa tới 2 kg nước mắm. Đây cũng là lý do loại mắm này hiếm có khó tìm.
Nem chợ Huyện
Nem chợ Huyện không mềm như nem Thủ Đức, không ngọt như nem Lai Vung, nem An Cựu mà dai dai, sần sật, chua chua, giòn giòn, ngọt thanh đã miệng. Nem tươi đã ngon, nướng với than, ăn kèm với bánh, chả ram, rau mùi, tía tô, rau răm, chuối, khế xắt nhỏ, dưa leo, nước chấm (hoặc xì dầu) và vài múi tỏi, trái ớt càng tuyệt.
Các loại bún
Bún dây Hoài Nhơn
Bún dây ăn nguội mới ngon. Lúc ăn người ta tách vỉ bún ra khỏi miếng lá chuối, xé dọc theo chiều dài con bún ra từng cọng nhỏ, cho vào đĩa, quết dầu phi cùng với lá hành hoặc lá hẹ vào, rưới đậu phụng lên, hoặc rưới chà tôm, chan với mắm cái thật cay, cứ thế mà ăn cho đến no. Khi nhìn vào đĩa bún dây, thực khách chưa ăn món này lần nào rất muốn ăn thử xem có ngon không bởi từng cọng bún vàng óng trông rất bắt mắt. Còn với những người ăn “sành điệu” thì mùi thơm của bún đã đủ quyến rũ họ đi không đành. Khi ăn, mùi thơm đặc trưng của bún dây hòa cùng đậu phộng, vị béo của dầu, vị thơm cay của mắm cái thì thật là tuyệt.
Bún song thằn An Thái
Sở dĩ có tên gọi "song thằn" vì khi làm bún, người ta thường bắt dây bún từng đôi một. Bún song thằn nổi tiếng vì có hương vị thơm ngon và có giá trị dinh dưỡng cao vì làm từ đậu xanh.
Trung bình 5 kg đậu chỉ làm được 1kg bún, nên món bún này có giá thành khá cao. An Thái là nơi bạn có thể thưởng thức tại chỗ một tô bún song thằn nấu với lòng gà hay mua một vài kg làm quà cho bạn bè và người thân.
Bún tôm Châu Trúc
Để có một tô bún tôm Châu Trúc ngon phải trải qua nhiều công đoạn cầu kỳ. Đầu tiên là làm bún. Gạo được ngâm vào nước cho mềm rồi mang đi xay rồi cho vào túi vải đăng ráo nước, sau đó đưa vào cối giã nhuyễn. Mỗi cối bột là một dặn, người bán bún ép bún từ dặn, bún chạy thẳng vào nồi nước luộc. Tôm dùng làm bún phải là những con tôm đất được đánh bắt từ đầm Châu Trúc, hãy còn sống, nhảy tanh tách, bỏ vào cối giã nhuyễn cùng với tí muối, tí ớt...
Khi có người đến ăn bún, người bán dùng đũa gẩy một đũa thịt tôm cho vào bát, cho chút bột ngọt, nước mắm, múc nước luộc bún đang sôi đổ vào bát khuấy đều, sau đó cho bún vào, rắc mấy cọng hành ngò, chút tiêu. Món này dọn kèm với bánh tráng nướng giòn thơm.
Bún chả cá Quy Nhơn
Điểm nhấn của món bún chả cá Quy Nhơn là phần chả cá là được làm từ những con cá thu mập mạp, bóng bẩy, thịt ngọt và phải quết sao cho miếng bánh chả láng mịn, tròn dày vừa phải, cùng nước lèo được nấu từ xương và đầu cá thu, trong veo, ngọt tự nhiên.
Bún sứa nước lèo
Nồi nước lèo chua ngọt, vàng rộm, nóng hổi cùng với đĩa sứa tươi giòn là hương vị khó quên với nhiều du khách từng thưởng thức sứa nước lèo Quy Nhơn, Bình Định. Sứa sau khi bắt được, ngư dân chà rửa sạch nhớt, rồi ngâm với lá ổi hoặc phèn chua cho sứa se lại và mất đi mùi tanh. Sau một ngày mang ra xả nước lạnh thật kỹ, thái thành miếng là có thể dùng được.
Sứa nước lèo phải ăn thật nóng mới ngon. Khi nồi nước lèo sôi sùng sục, với mùi thơm hấp dẫn, bạn có thể nhúng sứa nhanh qua rồi ăn luôn. Âm thanh sựt sựt, lạ tai khi cắn miếng sứa mềm khiến nhiều người tỏ vẻ thích thú.
Các loại bánh
Bánh tráng khoai lang
Không như nhiều loại bánh khác, bánh tráng khoai lang có thể vừa ăn sống, hoặc nướng rồi ăn. Nói ăn sống chứ thật ra bánh đã chín, nhờ khoai lang đã được luộc trước đó.
Bánh tráng khoai lang có thể xé từng miếng ăn như bánh tráng sữa Bến Tre, vừa dai vừa ngọt, hoặc nướng lên, nhai giòn tan như khoai tây chiên, cảm nhận vị ngọt bùi, âm ấm hơi cay của gừng và nhất là mùi khoai nướng thơm phức. Khi nướng lên rồi cũng khó cưỡng nổi hương thơm đồng nội này.
Để mua được những mẻ bánh mới, mềm, thì phải tìm đến những sạp bánh ở Tam Quan, Hoài Nhơn, nơi sinh ra món đặc sản này.
Bánh xèo tôm nhảy Mỹ Cang
Bánh xèo Mỹ Cang ngon là nhờ các thành phần đều được chế biến từ đặc sản địa phương. Như gạo phải được xay từ loại lúa ở cánh đồng khu Đông. Tôm phải là loại tôm đất sống nước lợ ở đầm Thị Nại. Nước chấm phải được pha chế từ loại nước mắm nguyên chất...
Bánh xèo ăn kèm với là bánh tráng gạo nguyên chất, rau sống, một ít xoài và dưa leo xắt mỏng và chén nước mắm vàng ươm ngọt ngào hương vị miền biển. Cái ngọt của tôm tươi, cái giòn giòn của gạo đủ lửa và một chút chua, chát của xoài và chuối chát, quyện tất cả lại thành một món ăn vô cùng hấp dẫn.
Bánh hỏi Diêu Trì
Bánh hỏi là đặc sản của Bình Định, thịnh và ngon nhất là ở Diêu Trì (Tuy Phước). Bánh hỏi thưởng được ăn kèm với thịt nướng song nếu vào một quán bánh hỏi ở Diêu Trì, khi gọi món này là bạn sẽ được thưởng thức thêm hai món nữa, đó là cháo và lòng.
Cháo khá loãng, nấu bằng huyết ninh với thịt nạc băm. Cạnh tô cháo nóng là đĩa lòng heo với những miếng gan dày, miếng dồi màu nâu, khoanh tròn bên cạnh những miếng tim deo dẻo, miếng cổ dai dai giòn giòn, miếng bầu dục mong mỏng. Những thứ này ăn kèm với bánh hỏi, khiến bánh hỏi trở nên béo bở, ngon ngọt khác thường.
Tùng Anh (th)/Báo Gia đình & Xã hội
